Cá Mú nghệ hay gọi là cá song vua (Epinephelus lanceolatus), tên tiếng anh là Giant grouper có nghĩa là loài cá khổng lồ trong các loài cá mú “grouper”. Đây là loài cá xương lớn nhất được tìm thấy ở các rạn san hô, là biểu tượng thủy sinh của bang Queensland, Úc. Loài cá này sống ở khắp vùng Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương, trừ vịnh Ba Tư. Ở Việt Nam, cá mú nghệ phân bố chủ yếu ở vùng biển Quảng Ninh - Hải Phòng, Nam Định, Quảng Trị, vùng biển Cà Mau - Kiên Giang và ở Thừa Thiên Huế nhưng khá ít. Trong tự nhiên những cá thể lớn có thể dài đến 2,7 mét và nặng tới vài trăm kg, mặc dù có những thông báo chưa được xác nhận cho rằng loài này có thể phát triển tới kích cỡ lớn hơn. Chúng thường sống ở vùng nước nông và ăn nhiều loài thuỷ sinh ở biển, kể cả cá mập nhỏ và rùa biển nhỏ.

Cá mú nghệ nặng 55kg khi thu hoạch

Cá mú nghệ là loài có tốc độ sinh trưởng nhanh, giá trị kinh tế cao, mặc dù là loài cá nước mặn – lợ nhưng cá mú nghệ có khả năng chịu đựng được nước ngọt trong một thời gian khá dài (có thể lên đến hơn 30 ngày). Điển hình vào tháng 11-12 năm 2016 nhiều loài cá nuôi lồng ở khu vực đầm Cầu Hai như cá vẩu, cá dìa,…không thể sống sót khi nước ngọt (0 ‰) tràn về. Tuy nhiên con cá mú này vẫn sống sót và tăng trưởng cho đến bây giờ. Mặc dù vậy, nhưng từ trước đến nay trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế chưa tập trung phát triển nuôi thương phẩm đối tượng này và cũng chưa  chủ động về sản xuất con giống. Hơn nữa trên địa bàn tỉnh cũng chưa có công trình hay nghiên cứu nào về chế độ dinh dưỡng, tăng trưởng hay những hạn chế khi nuôi lồng liên quan đến tăng trưởng về chiều dài và cũng như thăm dò khả năng sinh sản đối tượng này. Một số công trình công bố cho rằng cá mú nghệ thành thục lần đầu đạt khối lượng từ 50-60 kg/con.

Trứng cá mú nghệ

Như vậy cá mú nghệ của chúng tôi khi thu hoạch đạt 55 kg có đã trứng. Điều thú vị đối với cá mú nghệ cũng như nhiều loài cá mú khác là sự thay đổi giới tính trong quá trình sinh trưởng và phát triển. Nhiều công trình nghiên cứu trước đó cho rằng cá mú là loài có tập tính chuyển giới tính, thông thường lúc còn nhỏ là cá cái khi lớn chuyển thành cá đực, tuy nhiều cũng nhiều nghiên cứu cho rằng chúng khởi đầu với giới tính đực và thay đổi thành giới tính cái ở nửa sau của chu kỳ sống, thường là giai đoạn trưởng thành. Tuy nhiên những loài cá mú khác nhau sẽ có những giai đoạn (tuổi, thời kỳ và khối lượng) chuyển đổi giới tính khác nhau, đối với cá mú nghệ cũng cần có những nghiên cứu về tuổi và khối lượng liên quan đến chuyển đổi giới tính. Bên cạnh đó cũng có nhiều bài viết về nội tạng cá mú nghệ mà cụ thể là bộ lòng (hình 3) cá mú nghệ “món ăn dân giã được săn đón ở thành thị”. 

Vinh Phương